Weet je nog toen prinses Diana stierf? Er was een lawine van eerbetuigingen van een geschokte natie. Iedereen die haar ooit had ontmoet, hoe vluchtig ook, haastte zich om hun herinneringen te delen. Ze was mooi, ze was toegankelijk, ze was vriendelijk, ze was ondeugend... en zo ging het maar door.

Tussen al die emoties is er één klein detail dat me sindsdien is bijgebleven. In een lang artikel in een nationale krant herinnerde haar goede vriendin Rosa Monckton zich een telefoongesprek met de prinses op haar verjaardag, slechts een paar weken voordat ze stierf. Toen Rosa haar vroeg wat ze aan het doen was, antwoordde Diana dat ze aan haar bureau in Kensington Palace zat en bedankbrieven aan het schrijven was.

Rosa Monckton vertelde dit aangrijpende verhaal als illustratie van Diana's eenzaamheid: ondanks haar stratosferische populariteit had ze niemand om deze meest speciale dag mee door te brengen.

Maar ik vraag me af of het ook iets zegt over haar manieren. Ik was ontroerd toen ik eraan dacht dat deze prinses in haar paleis de tijd nam om handgeschreven briefjes te sturen naar vrienden en familie die aan haar verjaardag hadden gedacht. Post van een ster.

Ze had zo gemakkelijk de moeite kunnen nemen.

Bedenk eens hoe dierbaar die brieven voor de ontvangers zijn geworden in het licht van wat er daarna gebeurde. Brieven zijn een aandenken.

Een handgeschreven bedankbriefje spreekt boekdelen. Het is de combinatie van de dankbaarheid die wordt geuit en de moeite die het kost om met een pen op papiernaar een postzegel kopen en naar de brievenbus lopenterwijl het oh zoveel makkelijker is om een e-mail te typen of een sms te sturen. Of erger nog, een emoji. A zoals.

Handschrift is persoonlijkeHet is bijna net zo uniek als een vingerafdruk. De aanblik van het handschrift van een dierbare - op een envelop, in een receptenmap, als aantekening in de kantlijn van een boek - roept het beeld van een dierbare op een ongeëvenaarde manier op. Plotseling zijn ze bij je... samen met alle herinneringen aan andere ondertekende kaarten of geschreven lijsten.

En als je het geluk hebt om kinderen in je leven te hebben - neefjes en nichtjes of peetkinderen misschien - is er het plezier van het kijken naar hun reis van nauwelijks gevormde letters in hun jonge jaren tot een opkomende individuele stijl in hun tienerjaren. (Bekentenistijd. Een van mijn kinderen had moeite met zijn handschrift toen hij klein was. Omdat ze een kei waren in getallen, vroegen ze minstens één keer of ze hun grootouders niet wat sommen konden sturen...)

We geven geen cadeaus om bedankt te worden. Maar goed, een bedankbriefje maakt het verschil. Het heeft misschien iets ouderwets, maar een welgemeend briefje spreekt boekdelen.  

Het is tegenwoordig al zeldzaam om persoonlijke slakkenpost te ontvangen tussen de rekeningen en andere troep. En dat is op zich al leuk. Het zegt tegen de ontvanger: "Ik denk aan je... en hier is het tastbare bewijs."

Als de brief dan ook nog een betekenisvolle dankbetuiging bevat... wel, dat is de kers op de taart, nietwaar? Een cadeau kiezen kost tijd en moeite. (Denk maar aan het maken van lijstjes en het gekrabbel vooraf. Het kiezen, kopen, inpakken en op de post doen. (Oké, een deel daarvan kun je tegenwoordig uitbesteden, maar toch...)

Een bedankbrief laat zien dat je al die onzin waardeert, vooral als je de gever kunt vertellen hoe je hun cadeau gebruikt. Het is een teken van respect; het laat zien dat je die persoon of zijn cadeau niet als vanzelfsprekend beschouwt. Het zegt dat je waarde hecht aan jullie relatie. (Het getuigt ook van attentheid: je laat hem of haar weten dat het cadeau veilig is aangekomen en bespaart hem of haar de gêne van het vragen).

Het geeft je de kans om te zeggen "laten we elkaar snel ontmoeten" of "het deed me denken aan onze vakantie samen". Met andere woorden, het stelt je in staat om de pingpongbal van vriendschap terug over het net te slaan.

Natuurlijk zijn er momenten dat tante Dinah of neef Fred het vreselijk mis hebben. Je kunt dan nog steeds dankbaar zijn voor het gebaar en het feit dat ze aan je dachten en moeite voor je deden. (De afschuwelijke kersttrui kan zelfs zijn eigen vreugde met zich meebrengen... Ik ken iemand wiens vrienden elk jaar halsreikend wachten op nieuws over het kerstcadeau van zijn broer. Vorig jaar was het een gootsteenzeefplug. Echt waar.) Zorg er wel voor dat je je dankbaarheid tactvol uitdrukt.

En als dat allemaal prekerig klinkt, dan is dat niet zo bedoeld. Als je overgehaald moet worden om bedankbrieven te schrijven... zeg dan tegen jezelf dat je een belangrijk deel van onze cultuur in stand houdt en bijdraagt aan een verloren kunst. Of waardevol materiaal levert voor je toekomstige biograaf.

Sterker nog, er is wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat dankbaarheid goed is voor de hersenen. Het schrijven van handgeschreven bedankbrieven is dus eigenlijk goed voor ons. Als we iets geleerd hebben van 2020, dan is het wel dat het de moeite waard is om een houding van dankbaarheid te cultiveren.